Sprawozdanie z prac terenowych - jesień 2010, stacja Myscowa
W 2010 roku Akcja Carpatica rozstawiła swoje sieci po raz trzynasty. Badania nad migracją ptaków w polskiej części Karpat Wschodnich prowadzono od 31 lipca do 30 października, zgodnie z przyjętymi od lat standardami (60 sieci ornitologicznych rozmieszczonych w tych samych miejscach, co w latach poprzednich oraz kilka sieci specjalnych). Miejscem odłowów, niezmiennie od 13 lat, była miejscowość Myscowa (N 49°31'21" E 21°32'55"), najdalej na południe wysunięty punkt regularnego obrączkowania ptaków w Polsce. Oprócz obrączkowania i pomiarów biometrycznych odławianych ptaków, kontynuowano zapisywanie numerów siatek, w które złapane zostały poszczególne ptaki oraz prowadzono obserwacje wizualne w terenie.
Wyniki
Rok 2010 nie należał do najlepszych jeśli chodzi o liczbę złapanych na stacji w Myscowej ptaków. Zaobrączkowano tylko 2569 osobników z 67 gatunków, co plasuje ten sezon poniżej średniej wieloletniej.
Wykres 1 - Średnia wieloletnia
Wykres 2 - Dynamika przelotu w roku 2010 kształtowała się podobnie jak w latach poprzednich
Łącznie, od początku swojej działalności, na Akcji Carpatica zaobrączkowano 48 900 ptaków należących do 100 gatunków. Na stronie www.carpatica.org znajduje się pełna lista zaobrączkowanych gatunków.
Trzy najliczniej chwytane gatunki w roku 2010 to:
- rudzik (Erithacus rubecula) ? 637 osobników
- kapturka (Sylvia atricapilla) ? 330 osobników
- pierwiosnek (Phylloscopus collybita) ? 184 osobniki
Są to dominanty, które od lat zajmują pierwsze miejsca wśród najczęściej chwytanych na Carpatice ptaków. Pierwsza dziesiątka najliczniejszych gatunków w 2010 r. stanowi 70% wszystkich schwytanych w tym sezonie ptaków.
Znalazły się w niej także takie gatunki jak:
- czyż (Carduelis spinus) ? 139 osobników
- zięba (Fringilla coelebs) ? 94 osobniki
- bogatka (Parus major) ? 93 osobniki
- śpiewak (Turdus philomelos) ? 91 osobników
- szczygieł (Carduelis carduelis) ? 91 osobników
- dymówka (Hirundo rustica) ? 88 osobników
- modraszka (Cyanistes caeruleus) ? 72 osobniki
Od 2008 roku Akcja Carpatica odnotowuje stały spadek liczebności chwytanych w Myscowej ptaków. Nie licząc roku 2009, kiedy to w przeciągu paru dni złapała się rekordowa liczba rudzików, średnia z sezonu coraz bardziej odbiega od średniej wieloletniej. Wyraźnie widać to na przykładzie pierwiosnka, którego z roku na rok łapie się coraz mniej, co nie przeszkadza mu zajmować wysokiego miejsca w pierwszej dziesiątce najliczniej obrączkowanych na Akcji gatunków ptaków. W 2010 roku wyraźnie wzrosła liczba chwytanych czyży, zięb, i dymówek, co jest zasługą kilku sieci specjalnych, rozstawionych w środowisku preferowanym przez te gatunki ptaków.
Zagraniczni goście Miniony sezon przyniósł nam dwa bardzo ciekawe ptaki z zagranicznymi obrączkami:
- zimorodek (Alcedo atthis) z Chorwacji
- kraska (Coracias garrulus) z Łotwy
Starzy znajomi Dodatkowo, dzięki tak długiemu funkcjonowaniu stacji w tym samym miejscu i w tych samych standardach, dysponujemy coraz pokaźniejszą liczbą wiadomości powrotnych. Ubiegły rok zamknęliśmy wynikiem 966 wiadomości długookresowych, czyli ptaków zaobrączkowanych w Myscowej i złapanych tam ponownie w następnych sezonach. Najwięcej takich wiadomości mamy o raniuszku (138), pierwiosnku (133), rudziku (70), bogatce (66) i kapturce (65). "Długowieczni" rekordziści Akcji Carpatica to m.in.:
- pierwiosnek (Phylloscopus collybita) zaobrączkowany 5 sierpnia 2000 r. w 1. kalendarzowym roku życia, ostatnio stwierdzony 28 września 2006 r. ? po 6 latach, 1 miesiącu i 25 dniach
- sikora uboga (Poecile palustris) zaobrączkowana 11 września 2001 r. w 1. kalendarzowym roku życia, ostatnio stwierdzona 8 października 2007 r. ? po 6 latach i 28 dniach
- czarnogłówka (Poecile montanus) zaobrączkowana 7 sierpnia 2002 r. jako ptak co najmniej dwuletni, ostatnio stwierdzona 23 sierpnia 2008 r. ? po 6 latach i 18 dniach
Plany
W roku 2011 chcielibyśmy kontynuować dalsze badania polegające na obrączkowaniu ptaków w Myscowej w oparciu o sprawdzone standardy. Będziemy prowadzili również prace nad preferencjami siedliskowymi ptaków wróblowatych, a także intensywne obserwacje wizualne. Zamierzamy zwiększyć ilość obrączkowanych ptaków oraz poszerzyć spektrum gatunkowe. W tym celu niezbędna będzie ingerencja w łozowisko, polegająca na wycięciu płatów wysokich zarośli wierzbowych oraz przerzedzeniu i skróceniu pozostałej roślinności w miejscach gdzie stoją sieci. Chcielibyśmy w przyszłości, poprzez kosmetyczne zabiegi wykonywane zimą, utrzymać takie modelowe środowisko, z jednej strony różnorodne gatunkowo, z drugiej na tyle niskie by nasze badania były efektywne.
Organizacja
Za organizację i koordynację prac Akcji Carpatica odpowiadał Zespół Organizacyjny AC, podzielony na odpowiednie sekcje. Pracami punktu i obrączkowaniem kierowały kolejno następujące osoby: Hubert Kamecki, Grzegorz Cierlik, Marian Koźlik, Justyna Niżyńska, Anna Zięcik, Paweł Czechowski, Karolina Adamska, Łukasz Matyjasiak, Arnold Cholewa, Marta Bylicka, Rafał Jost, Artur Pędziwilk, Michał Ciach.
Podziękowania
Gorące podziękowania składamy wszystkim, którzy wspierali nasze badania. Szczególne podziękujemy:
- Dyrekcji Magurskiego Parku Narodowego za nieodpłatne przekazanie drewna opałowego
- Stacji Ornitologicznej MIIZ PAN z Gdańska za pomoc w organizacji prac AC
- Iwonie Kostrząb i Uli Ziomek za wszechstronną pomoc i sympatię dla naszej pracy
- Naszym nieocenionym Obrączkarzom i Załogantom. Bez Was Akcji by nie było.
W kolejności alfabetycznej byli to:
Karolina Adamska, Ryszard Babiasz, Agnieszka Bajek, Elżbieta Bajek, Julia Barczyk, Magdalena Barczyk, Magdalena Berdel, Karol Bubel, Marta Bylicka, Arnold Cholewa, Wiesław Chromik, Michał Ciach, Grzegorz Cierlik, Małgorzata Cierlik, Mateusz Cymbała, Marta Czarnocka-Cieciura, Paweł Czechowski, Sławomir Czyżowicz, Katarzyna Dec, Paweł Dec, Anna Długosiewicz, Julia Dobrzańska, Mateusz Domka, Tomasz Folta, Wioletta Folta, Kamil Głód, Małgorzata Gościńska, Krzysztof Greliak, Joanna Grot, Katarzyna Grudzień, Piotr Guzik, Marcin Gwiżdż, Halina Jabłońska-Ziaja, Małgorzata Jaskólska, Katarzyna Jaworska, Marek Jędra, Grzegorz Jędro, Edyta Jost, Rafał Jost, Hubert Kamecki, Łukasz Kardyś, Daniel Klich, Hanna Kobierska, Magdalena Kobierska, Justyna Kotula, Marian Koźlik, Ilona Kruk, Katarzyna Kurek, Dorota Lachowska-Cierlik, Dariusz Łukasz, Izabela Masztafiak, Łukasz Matyjasiak, Cezary Mozgawa, Kamil Najberek, Justyna Niżyńska, Tomasz Nowacki, Joanna Paluch, Ewa Pełnia-Iwanicka, Artur Pędziwilk, Katarzyna Piątek, Małgorzata Prucnal, Piotr Przyłódzki, Grzegorz Rachwał, Karolina Róg, Anna Sikora, Dawid Sikora, Kinga Sobaś, Arkadiusz Stępkowicz, Ewa Szarkowska, Piotr Szarkowski, Zbyszek Szczerbik, Zuzanna Ślusarz, Piotr Tomasik, Joanna Tworek, Stanisław Tworek, Jagoda Wardak, Agnieszka Wasilewska-Kardyś, Jan Wilk, Piotr Wiśniewski, Daniel Wójcik, Mieczysław Zając, Olga Ziaja, Witold Ziaja, Anna Zięcik, Małgorzata Zięcik, Grzegorz Zięcik, Bogdan Żyła. - Wspaniałym Gościom za słodkie placki, pyszne obiady, suche drewno i pachnące ogniska.
Do zobaczenia w 2011 roku
Zespół Organizacyjny Akcji Carpatica