Sprawozdanie z prac terenowych - jesień 2015, stacja Myscowa
Mamy za sobą kolejny, osiemnasty już sezon badań Akcji Carpatica nad jesienną migracją ptaków w rejonie Karpat. Badania - jak we wszystkich ubiegłych latach - przeprowadzono w atrakcyjnej dla wędrujących ptaków dolinie Wisłoki, położonej w miejscowości Myscowa (49°31'20''N 21°32'54''E), w Beskidzie Niskim. Jest to najdalej wysunięty na południe punkt obrączkowania ptaków w Polsce.
Prace terenowe, polegające na chwytaniu i obrączkowaniu ptaków, według ustalonych od lat standardów, trwały w tym sezonie 92 dni, od 1 sierpnia do 1 listopada. Oprócz obrączkowania ptaków dokonywano także pomiarów biometrycznych odławianych ptaków oraz prowadzono obserwacje wizualne w terenie.
Ptaki chwytaliśmy w standardową liczbę sześćdziesięciu sieci. Dodatkowo przez większość sezonu funkcjonowały także 23 sieci specjalne ustawione na lewym brzegu oraz w nurcie Wisłoki. W tym roku, podobnie jak w poprzednim, kilka kolejnych sieci zostało postawionych w innych miejscach niż w poprzednich latach.
Wyniki
Miniony sezon od samego początku zapowiadał się bardzo obiecująco. Początkiem sierpnia złapano wiele bardzo młodych ptaków, którym jeszcze nie w pełni wyrosły lotki oraz wiele dorosłych ptaków mających plamę lęgową. W roku 2015 zaobrączkowano 6009 ptaków należących do 74 gatunków. Jest to najwyższy wynik spośród wszystkich lat pracy AC. Tym samym liczba zaobrączkowanych ptaków od początku działalności Akcji Carpatica wzrosła do 73003 osobników.
Dynamika przelotu ptaków w roku 2015 nieco odbiegała od dynamiki w poprzednich latach i od średniej wieloletniej. Najwięcej ptaków jak zwykle zaobrączkowano na przełomie września i października. Ale nie odnotowano jednego, wyraźnego szczytu przelotu.
Do listy ptaków zaobrączkowanych przez AC dołączyły w tym sezonie dwa nowe gatunki: brzegówka i krzyżodziób świerkowy. Schwytano po 3 osobniki z tych gatunków. Wobec tego liczba zaobrączkowanych w całej historii obejmuje 108 gatunków.
Pięć najliczniej chwytanych gatunków w roku 2015 to:
- rudzik (Erithacus rubecula) ? 1061 osobników
- pierwiosnek (Phylloscopus collybita) ? 853 osobniki
- kapturka (Sylvia atricapilla) ? 849 osobników
- bogatka (Parus major) ? 400 osobników
- modraszka (Cyanistes caeruleus) ? 366 osobników
Są to dominanty, które od lat zajmują pierwsze miejsca wśród najczęściej chwytanych na Akcji ptaków. Pierwsza piątka najliczniejszych gatunków w 2015 r. stanowi prawie 59% wszystkich schwytanych w tym sezonie ptaków.
Dziesięć najliczniej obrączkowanych gatunków stanowi ponad 75% wszystkich schwytanych w tym sezonie ptaków. Oprócz wyżej wymienionych należą do niej także:
- dymówka (Hirundo rustica) ? 334 osobników
- piecuszek (Phylloscopus trochilus) ? 193 osobników
- strzyżyk (Troglodytes troglodytes) ? 155 osobników
- zięba (Fringilla coelebs) ? 154 osobniki
- raniuszek (Aegithalos caudatus) ? 152 osobników
Podsumowując wyniki należy stwierdzić, iż był to bardzo dobry rok dla kapturki, raniuszka, gila, strzyżyka, dymówki, zniczka i zimorodka (najlepszy wynik w historii) oraz pierwiosnka, pełzacza leśnego i kopciuszka (drugi wynik w historii). Liczba zaobrączkowanych osobników pozostałych licznie obrączkowanych gatunków oscylowała wokół średniej wieloletniej.
W przypadku dymówki bardzo duża liczba zaobrączkowanych ptaków wynika z faktu prowadzenia przez kilka dni wieczornej stymulacji głosowej. Rok 2015 był drugim z kolei sezonem z najmniejszą liczbą zaobrączkowanych trznadli ? tylko 10 osobników.
Najciekawsze ptaki schwytane w 2015 roku to jastrząb, myszołów, kukułka, słonka, jarząbek, muchołówka białoszyja, brzegówki i krzyżodzioby świerkowe.
Warte odnotowania jest również schwytanie czeczotki, dwóch krętogłowów, czterech dzięciołów białogrzbietych i krogulców oraz sześciu muchołówek małych i piętnastu zniczków.
Wiadomości powrotne
W roku 2015 odnotowano 95 ponownych stwierdzeń ptaków zaobrączkowanych przez AC w latach poprzednich. Liderami wśród gatunków powtórnie odłowionych w Myscowej w tym roku są rudzik (19 osobników) i raniuszek (14 osobników). Łączna liczba własnych wiadomości powrotnych stwierdzonych podczas wszystkich lat badań wynosi 1428.
Bardzo ucieszył nas fakt schwytania 13. września młodej dymówki ze Słowacką obrączką. Ptak ten został zaobrączkowany dwa tygodnie wcześniej w Niżnym Hrabovcu. Jest to dwudziesty ptak z obcą obrączką schwytany podczas prac AC w Myscowej.
W tym roku otrzymaliśmy także trzy nowe wiadomości z ptaków obrączkowanych w Myscowej i stwierdzonych poza granicami Polski. Są to: słonka zastrzelona we Francji, krogulec stwierdzony w Czarnogórze i rudzik kontrolowany na włoskiej wyspie Ponza. Łączna liczba ptaków AC stwierdzonych w ciągu 18 lat na terenie kraju wynosi 8, a poza granicami Polski 29.
Organizacja
Za organizację i koordynację prac Akcji Carpatica odpowiadał Zespół Organizacyjny Stowarzyszenia Akcja Carpatica. Pracami punktu i obrączkowaniem kierowały kolejno następujące osoby: Hubert Kamecki, Rafał Jost, Grzegorz Cierlik, Karolina Adamska, Anna Zięcik, Arnold Cholewa, Jakub Hasny, Katarzyna Komarowska, Kamil Głód, Julia Barczyk, Witold Ziaja, Arkadiusz Frohlich i Małgorzata Bujoczek.
Gorące podziękowania składamy wszystkim, którzy wspierali w tym roku nasze badania, a w szczególności wszystkim wolontariuszom, bez których funkcjonowanie obozu nie byłoby możliwe.